Gain – Waarom goed horen zo belangrijk is

Bewustwordingscampagne maakt taboe bespreekbaar

Goed horen is belangrijk, maar niet vanzelfsprekend. Daar zou iedereen zich bewust van moeten zijn. Dat is de reden dat vandaag een voorlichtingscampagne start die het belang van een optimaal gehoor onder de aandacht brengt. In de campagne laat GAIN, de branchevereniging van fabrikanten van ‘hooroplossingen’, zes mensen met gehoorverlies aan het woord. Zij vertellen in hun eigen woorden waarom (weer) goed kunnen horen zo waardevol is. Twee generaties gaan met elkaar in gesprek over de impact van gehoorverlies op het dagelijks leven en hoe het dragen van een hoortoestel bijdraagt aan hun kwaliteit van leven. Hoe kijken zij als slechthorenden naar het taboe rondom slechthorendheid en wat vinden zij van de innovaties in de hoortechnologie?

Nederland telt naar schatting zo’n 1,5 miljoen slechthorenden, waarvan slechts een derde een hoortoestel draagt. En dan worden de mensen met een beginnend of mild gehoorverlies
niet meegerekend. Omdat GAIN dit jaar 30 jaar bestaat, wordt er in 3 interviews met een dertiger van nu en een dertiger van 30 jaar geleden, 30 jaar terug én vooruit gekeken. Een rode draad waarbij, vanuit de ervaring van slechthorenden, duidelijk wordt waarom het zo belangrijk is dat er aandacht is voor dit onderwerp.

Kwaliteit van leven wordt onderschat

“Er heerst nog steeds een taboe op slechthorendheid. Het stigma; je bent oud, wanneer hoortoestellen gedragen worden, en het dogma dat deze groot en altijd achter het oor zichtbaar
zijn is vrij actueel”, zegt Vincent Ostendorf, bestuurslid GAIN. Het belang van een goed gehoor en de juiste hooroplossingen krijgen volgens Ostendorf daardoor te weinig aandacht en dat
wil hij veranderen. “De risico’s van onbehandeld gehoorverlies zijn onderbelicht, maar ook de innovatieve technologieën die hoortoestellen en andere hulpmiddelen tegenwoordig kennen. Het streamen van muziek, het aannemen van een inkomend gesprek, een valdetectie, een diversiteit aan geluidsinstellingen afhankelijk van de omgeving waarin men zich bevindt om er maar eens een
paar op te noemen. Wellicht worden dit soort mogelijkheden nog gezien als een gadget, zoals men dat vond van de mobiele telefoon 30 jaar geleden. En kijk nu eens hoe we afhankelijk zijn
geworden van deze gadget. Terwijl reeds goede, betaalbare en algemeen verkrijgbare hoorhulpmiddelen bijdragen aan de kwaliteit van leven: hoe fijn is het om anderen weer kunnen verstaan zonder continu ‘Wat zeg je?’ te zeggen. Hoe onbetaalbaar is het om natuurgeluiden en muziek optimaal te kunnen waarnemen, om weer actief te kunnen deelnemen aan gesprekken en veilig aan het verkeer? Een hoortoestel draagt daaraan bij en wij kunnen dat niet beter overbrengen dan de mensen die dat zelf ervaren hebben.”

De verschillen en overeenkomsten tussen twee generaties en hun blik op de toekomst

Reinier van den Berg (59), meteoroloog bij RTL en Michael Graste (34), fotograaf en ‘visual storyteller’, zijn twee van de ambassadeurs van de vereniging, die beiden hun generatie vertegenwoordigen. Zij delen openhartig hun ervaringen in (video)interviews. Wat hadden zij persoonlijk anders kunnen doen om goed te kunnen blijven horen? Wat zou er in onze
maatschappij moeten veranderen? Zijn er al verschuivingen in bewustwording en wat mogen we nog verwachten op het gebied van technologie?

“Ik zou heel graag – met wat ik nu kan horen – 30 jaar terug de tijd in willen gaan en die jaren overdoen: de gesprekken, het samenzijn met vrienden, de feestjes. Ik heb toen vreselijk veel gemist”, bekent Reinier van den Berg. “Wat ik nu kan doen is mijn ervaring delen, zodat anderen zich hier eerder bewust van zijn dan ik. Het is daarbij goed om ons af te vragen welke rol ónze generatie kan spelen om dit taboe te doorbreken. Ook voor de oudere generaties. Want de kwaliteit van leven gaat met een hoortoestel gewoon omhoog. En als die oudere doelgroep moeilijk te bereiken is, dan is het aan de kinderen of kleinkinderen om te zeggen: ‘Oma, die apparaten zijn tegenwoordig super modern en je leven gaat er echt op vooruit.’”

Michael Graste, tevens de fotograaf van deze campagne, zegt: “Ik ervaar het als extreem prettig om er op deze manier over te praten. Ik merk nu hoeveel overeenkomsten
we eigenlijk hebben. Ik heb altijd gedacht dat het aan mij lag, dat ik hier alleen in was. Inmiddels ben ik vrij open over mijn gehoorverlies, maar ik heb jaren in een sociaal
isolement geleefd. Daarom vind ik het zo belangrijk deze boodschap te delen: als je merkt dat je slechter hoort, praat erover en zet de stap naar een audicien. Dat heeft
mijn leven echt veranderd en dat gun ik zoveel meer mensen. Het is meer dan goed horen, het is er weer bij horen, weer mee kunnen doen.” “En dat het belangrijk is om er over te praten, hebben we ook gemerkt bij de opnames van de campagne”, vult Vincent Ostendorf aan. “Het is confronterend om te merken hoeveel emotie erachter zit. Van de zes deelnemers is het enorm moedig om dit zo openhartig te delen. Het heeft ons geraakt en het was een eer om hierbij aanwezig te mogen zijn. We doorbreken het taboe door het bespreekbaar te maken, dat hebben we in ieder geval voor
hen nu gedaan en hopelijk met deze campagne ook voor de vele andere mensen die gehoorverlies ervaren.” De meest voorkomende vorm van slechthorendheid is ouderdomsslechthorendheid.
Overigens is dat een verkeerde term, want ouderdomsslechthorendheid treedt al op vanaf de leeftijd van 50 jaar; vanaf het dertigste levensjaar zie je al de eerste tekenen van achteruitgang van het gehoor. Veel mensen met gehoorproblemen ervaren nog een drempel op weg naar het dragen van een hoortoestel of ander hulpmiddel. Er wordt gemiddeld 7 tot 10 jaar gewacht tot er naar een oplossing gekeken wordt. In die jaren gaat het mindere gehoor ten koste van je kwaliteit van leven en van je gezondheid. Dat geldt zowel voor mentale gezondheid (door sociale isolatie is de kans op depressie groter) als voor fysieke gezondheid: cognitieve achteruitgang, een verhoogde kans op dementie en een hoger risico om te vallen.